رییس جمهوری در دیدار مدیران اتحادیه های تعاونی های سراسر کشور، با تاکید بر ضرورت "حرکت سریع و با شتاب تعاونی ها برای آبادانی ایران اسلامی"، تصریح کرد: گام به گام باید سهم بخش دولتی در اقتصاد به بخشهای تعاونی و خصوصی واگذار شود و در این زمینه باید وزارت تعاون، سند تعاون کشور را تدوین و به دولت ارائه کند.
متن سخنان حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
«الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد (ص) و آله طاهرین و صحبه المنتجبین»
آمادگی کارآفرینان در بخش تعاون برای حرکت فعالتر و سریعتر در مسیر توسعه کشور در دوره پساتحریم، برای دولتمردان و ملت بزرگ ایران به عنوان یک خبر غرورآفرین است. کشور ما ایران باوجود همه نقاط مثبت و ارزشمند، فرهنگ والا ملت فرهیخته، ایمان، ایثار، استقامت و همه ارزشهای مادی و معنوی، متأسفانه در دهههای اخیر با نقایصی در بخش اقتصاد روبرو بوده است. اولین اشکال و نقص بخش اقتصادی ما در دهههای اخیر آن بوده که اقتصاد ما یک اقتصاد نفتی است و برنامه های کشور را بر این مبنا که از چاههای نفت چه مقدار استخراج میشود، در بازار جهانی چگونه به فروش میرسد و پول آن به خزانه برمیگردد، تنظیم میکردهاند. حقوق کارمند و برنامههای اقتصادی هفت و یا پنج ساله، بر مبنای درآمد چاههای نفت تنظیم میشده است. اگر برای صنعت و کشاورزی و زیرساخت در این کشور برنامهریزی میشده بر مبنای تعداد بشکههای نفت و قیمت بشکههای نفت در بازار جهانی بوده است.
هنوز هم میدانید که در بودجهریزی سالانه، یک بخش عمده آن این است که سال آینده چه مقدار نفت و هر بشکه را چند دلار میفروشیم و قیمت دلار را در سال آینده چه مقدار محاسبه میکنیم و این سه را درهم ضرب میکنیم و یکی از پایههای بزرگ بودجه سال بعد را ترسیم میکنیم. حالا زمانی بوده که نقش نفت در بودجه 70 یا 80 درصد بوده و گاهی 50 درصد بوده. سال گذشته به دلایل متعدد سهم نفت در بودجه کم و حدود 33 درصد بوده یعنی باز هم یک سوم بودجه کشور بر دوش نفت است. این اشکال اول است که اقتصاد کشور، اقتصاد تک محصولی است، اقتصاد ما اقتصاد نفتی بوده و هنوز هم به طور کامل از آن رهایی پیدا نکردهایم.
وقتی اقتصاد نفتی شد یعنی اقتصاد برونزا هست نه درونزا. چون این نفت را باید به بازار بفروشیم و قیمت این نفت را بازار تعیین میکند و در اختیار ما نیست و در دوران تحریم دیدیم در دو جا در زمینه این نفت و این پایه اقتصادی، کشورهای زورمند با ملت و دولت ما به مقابله برخاستند. اول اینکه به ما تحمیل کردند که روزانه فقط یک میلیون بشکه نفت میتوانید صادر کنید و نه بیشتر؛ و این نه تنها یک فشار اقتصادی بر مردم ما بود بلکه یک ضربه بر عزت و غرور ملی بود. ایران با این عظمت و دارای چاههای نفت است اما زورمداران میگویند که چه مقدار میتوانیم نفت را استخراج و تولید کنیم.
اگر نفتی اضافه بر مصرف داخلی تولید کنید کجا باید تولید کرد؟ پس باید تولید را متوقف کنید و تولید که متوقف شد چاههای نفت بسته میشود. امروز که بعد از تحریم میخواهیم چاههای نفت را باز کنیم باید هزینه سنگینی را خرج کنیم که بتوانیم دوباره چاهها را سرپا کنیم که بشود نفت استخراج کرد و این مشکلات داخلی دولت است که البته حل وفصل خواهد شد.
طرف دیگر ماجرا اینکه به ما میگویند نفت را چند باید بفروشید؛ برخی از کشورهای تولید کننده نفت که همه شما میدانید چگونه به قدرتهای بزرگ وابستهاند برای فشار به ایران و در شرایط اخیر برای فشار بر روسیه تصمیم گرفتند قیمت نفت را از 110 دلار به 40 دلار کاهش دهند. یعنی شما دیدید در عرض یکی دو ماه قیمت نفت به یک دوم و یک سوم تنزل پیدا کرد.
فشار سوم نفتی اینکه وقتی این پول به بانکی حواله میشود از پول و درآمد این نفت نمیتوانیم استفاده کنیم. یعنی تحریمی که از سیستم بانکی علیه ایران اعمال کردند، درست است که ملت ما مقاومت کرده و مقاومت ملت ما آفرین و تحسین و تواضع دارد اما ملت ما باید بداند بر عزت و آزادی، بر تجارت و فروش منابعی که مورد نظر او بوده جهان استکبار و قدرتهای بزرگ، زنجیرها را بر روی حرکت پاهای اقتصادی ایران عزیز بستهاند و او را از تحرک باز داشتهاند.
برجام به معنای شکستن همه این زنجیرهاست، من بعدها راجع به این توافق پرافتخار صحبت خواهم کرد و نخواهم گذاشت یک عده افراطی بخواهند به امید این ملت ضربه بزنند.
ملت بزرگ ایران در پساتحریم میگوید من چه مقدار نفت تولید خواهم کرد؟ در کدام بازار جهانی خواهم فروخت، پول نفت را در چه حساب بانکی ذخیره خواهم کرد و از این پول چگونه و در چه راهی استفاده خواهم کرد و ملت ما یک ملت بزرگی در طول تاریخ بوده اما متأسفانه برخی از حرکتهای غیردقیق و ناصحیح جواهر و الماس گرانبهایی را روی اشتباهات و عدم دقت در مسیری برده و چراغ بینایی نبوده و این الماس را به چاه انداخته است. همه تلاش این دولت این بود که با اراده و حمایت ملت، با هدایت رهبرمعظم انقلاب اسلامی، این الماس را از چاه خارج کند امروز درخشش این الماس را بیرون این چاه دنیا می بیند و ملت به درخشش آن افتخار میکند.
همه باید از این شرایطی که در آن قرار گرفتهایم ، استفاده کنیم. آنچه در دو سال مذاکره قهرمانان ملی ما در پشت میز مذاکره در برابر شش قدرت جهانی شبانهروز تلاش کردند، سخن گفتند و برای هر جمله و هر کلمه و به تعبیر ما برای هر واوش، برای هر ویرگولش جنگیدند، استقامت کردند و مبارزه کردند تا متنی به دست آمد این متن را هیچ کس در طول تاریخ نمیتواند بگوید منطبق با عظمت و عزت ملت ایران نیست. شما میبینید تمام دنیا، همه کشورها، بگذریم از یک رژیم نامشروع و یک عده افراد افراطی در داخل آمریکا – و تمام دنیا نسبت به این توافق، به عنوان یک حرکت در مسیر صلح و آرامش جهانی سر تواضع فرود آوردند.
مسیر ما مسیر آرامش، فضای جدید و هوای نو برای تنفس و برای حرکت در مسیر رشد و توسعه این کشور است. آنچه دولت با کمک مردم میبایست انجام میداد این است که تحریم غلط، ظالمانه و ضد حقوق بشری را کنار بزند و فضا را برای حرکت و توسعه باز کند ،تا تعاونیهای سراسر ایران زمین در فضای نو حرکت سریع و با شتاب خود را برای آبادانی ایران آغاز کنند.
هر سه بخش اقتصاد ما برایمان ارزشمند است بخش اقتصاد دولتی، بخش اقتصاد تعاونی، بخش اقتصاد خصوصی، منتها از قسمت اول یعنی اقتصاد دولتی که متأسفانه در سالهای گذشته عمدتاً اقتصاد ما دولتی بوده از این بخش باید کاسته شود و باید قدم به قدم اقتصاد دولتی کوچک و سهم آن به دو بخش دیگر یعنی تعاونی و خصوصی واگذار شود البته همه شما میدانید بخشهای مختلف دولتی وقتی میخواهیم بخشی از اقتصاد دولت را از آنها بگیریم و به مردم واگذار کنیم نمیدانم چرا اینقدر سختشان است و هر روز بهانهای میآورند و میگویند فردا گرانتر میشود صبر کنیم و یک روز دیگر میگوید که این خریدار ایراد دارد و صبر کنیم.
گاهی وقتها مال دادن از جان دادن سخت تر است، باید همه بخشهای دولتی ما خودشان را برای این امر مهم آماده کنند. اقتصاد دولتی کارایی لازم را ندارد، اقتصاد هشت صبح تا چهار بعدازظهر حتی در صورتی که همه این زمان به خوبی صرف شود، نمیتواند تحول بزرگی ایجاد کند آنکه 5 صبح بعد از نماز صبح مشغول کار میشود و تا غروب و پاسی از شب تلاش میکند او میتواند اقتصاد کشور را احیا کند.
اقتصاد تعاونی و اقتصاد خصوصی نه دنبال روز تعطیل است و نه تعطیل را قبول دارد به جز چند روز مقدس و بعضی از روزهای ملی، دنبال تعطیلی نیست. اقتصاد تعاونی و اقتصاد خصوصی خودش را آماده میکند برای رقابت نه تنها در داخل و نه تنها با اقتصادهای منطقه بلکه با اقتصاد جهانی. او میداند که این عسلی که تولید میکند اگر توانست با عسلهای دنیا رقابت کند آنوقت مشتری نه تنها در داخل ایران که در کشورهای همجوار، اروپا و در سایر بخشهای جهان خواهد داشت. او وقتی فرش میبافد و نمونه این فرشبافی را توأم با موسیقی دیدید همه کار با نوعی موسیقی توأم است طبیعت ما موسیقی خاصی دارد .
همه جهان و کار و تلاش و فعالیت و فداکاری ، موسیقی دلنواز برای انسانهای کارآفرین و تلاشگر است و هم از دیدگاه اسلام جهاد در راه خداست .همانگونه که در دفاع از وطن و سرزمین وقتی میایستید و مقابله میکنید، جهاد است آنگاه که برای زندگی، زن و فرزند و جامعه خود تلاش میکنید آن هم جهاد است.
وقتی از تعاونی میگوییم باید از شهید مطهریها و شهید بهشتیها هم یاد کنیم، از نویسندگان قانون اساسی هم یاد کنیم. تعاونی را به عنوان یک مسیری که هم ثروت در یک نقطه جمع نمیشود و هم فقر را میزداید و نمیگذارد ثروت در یک نقطه انباشته و خرمن شود. نمیگذارد ثروت فرار کند و دستها تهی شود تعاونی جایی است که اقتصاد عادلانه را برای یک جمع به ارمغان میآورد.
انتظار این بود که در سالهای گذشته پس از پیروزی انقلاب نقش تعاونیها بیشتر باشد. باید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی آسیب شناسی کند، کجا تعاونیها موفق بودند و کجاها موفق نبوده یا توفیقاتشان کم بوده و آنجا که موفق بودند چطور و چگونه به آنها کمک شود که توسعه یابد و آنجا که موفق نبودهاند چه تغییراتی ایجاد گردد تا موفق شوند.
یکی از هنرمندیهای تعاونی این است که میتواند از کنج روستاها تا پسکوچه شهرهای بزرگ، از خیابان و مزرعه و کارگاه کوچک و بزرگ صنعتی تا درون خانه فعالیت داشته باشد.
یکی از کارهای مهمی که باید انجام دهیم برای بانوان عزیز است، آنها هم باید دارای شغل و کار باشند نباید فکر کرد که اشتغال و کار ویژه مردان است و زنها باید تنها در خانه بمانند و بچهداری کنند.
کار به غیر از اقتصاد نشاط است. کار کردن نشاط و غرور میآورد. شما اگر یک صنایع دستی یا محصول کشاورزی را تولید کنید نام ایران روی آن باشد و وارد بازار جهانی شود و وقتی در اروپا و یا بازارهای منطقه میبینید جنس ایرانی هست احساس غرور و افتخار نمیکنید؟ خانمهای ما هم میخواهند در این غرور و افتخار سهیم و شریک باشند.
در بسیاری از موارد میتوانیم برخی از امور را که هم شغل و کار باشد و هم نشاط بوده و هم در داخل خانه باشد که خانم بتواند کار و شغل خود را انجام بدهد و حرفه و استعداد خود را بروز بدهد و کار دستی و غیر دستی در خیلی از جاهای دنیا و حتی کشورهای پیشرفته که بخش های مختلف صنعت تقسیم شده در کارگاههای کوچک در داخل خانه و شرکتها یا تعاونیها اینها را تقسیم و جمع میکنند و در یک نقطهای اینها را به هم وصل کرده و به صنعت مورد نظر تبدیل میکنند.
باید تعاونیها را پربار کرد و وزارت تعاون سند تعاون را تهیه کرده و برای تصویب به دولت بیاورد. باید بخش اقتصاد ، برنامه و بودجه و بانکداری ما توجه و نگاهش به بخش تعاونی باشد و باید به اینها کمک شود. امروز میبینیم در بخش کشاورزی و خدمات تعاونیهای چقدر فعال هستند و همه ما امروز باید در شرایط پساتحریم به صحنه بیاییم و از این فرصت استفاده کنیم. ان شاءالله تعاونی نقش ارزشمندو سازنده خودش را برای ایران توسعه یافته و آباد به خوبی ایفا کند تا آن آیه شریفه تعاونو علی البر و التقوی را شاهد باشیم که نیکویی، نیکوکاری ،تقوا و پاکدامنی در کنار تعاونیهای و برای خدمت در بخشهای اقتصادی، اجتماعی و مسایل رفاهی بروز پیدا کند.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته