الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمدو آله الطاهرین و صحبه المنتجبین

برای من و هیئت همراه روز بسیار خوب و پرنشاطی است که در جمع مردم شریف استان چهارمحال و بختیاری هستیم؛ به خصوص این جمع که جمع روستاییان و عشایر است. روستاییان و عشایر نیروی تولیدگر جامعه هستند. این تعبیر ممکن است تعبیر زیبایی نباشد ولی در گذشته دستان شهرها به سمت روستاها و عشایر دراز بود و برای تأمین نیازهای خود از جمله لبنیات، نان و میوه به روستاها محتاج بودند. حتی اگر جایی می‌خواستند بروند برای مرکب خوب هم دست‌شان به سمت روستاها دراز بود. اما امروز اوضاع تغییر کرده و کم‌کم در حال دگرگونی است و این برای همه ما جای تأسف دارد.

البته روستاییان و عشایر ما از دیرباز افتخاراتی داشته‌اند که امروز هم دارند و فردا نیز خواهند داشت؛ دل پاک، روح باصفا، ایثار و فداکاری، وطن دوستی، استحکام خانواده، احترام به بزرگتر، اخلاق و ایمان. در عین حال روستاییان ما به فرهنگ و دانش جدید نیاز دارند. در دنیای امروز دانش، اطلاعات، آثار دانش و فناوری تمام زندگی بشر را تحت تأثیر قرار داده است. نمی‌توان گفت کشاورزی دنیای امروز در کشور ما همانند صد سال پیش باشد. همان‌طور که سالنی که در آن قرار داریم با محل اجتماع صد سال پیش متفاوت است. مطالبات شما هم متفاوت است. صد سال پیش شما نه فقط دنبال تونل نبودید، بلکه همه ارتفاعات و کوه‌ها را با عضلات قوی و با مرکبی که در اختیار داشتید در می‌نوردید.

ما باید در دنیای امروز بین سنت و مدرنیته یک تلفیق و آشتی‌ای برقرار کنیم. در این خصوص باید هم از دانش و علم روز استفاده کنیم و هم از سنت‌های بسیار خوب دیروزمان پاسداری کنیم؛ یعنی اخلاق، سنن، ایمان، صفا، صمیمیت، برادری و مهربانی را نگه داریم و در عین حال از دانش روز استفاده می‌کنید. از دانش و علم امروز هم در همه زمینه‌ها استفاده کنیم.

شما امروز در دامپروری و کشاورزی از دانش روز استفاده می‌کنید. البته این استفاده از صنعت و دانش روز مشکلاتی هم برای جامعه دارد. وقتی شما از کود شیمیایی و سم استفاده می‌کنید آثار سوء خود را دارد. وقتی در دامپروری از نهاده‌های جدیدی استفاده می‌کنیم که می‌تواند حالت ارگانیک را بر هم بزند، آثار سوء خود را دارد. ما باید بتوانیم اخلاق خوب و فناوری مدرن را با هم تلفیق کنیم. هدف همة ما چیست؟ زندگی راحت‌تر و بهتر توأم با اخلاق و فضائل، در این صورت زندگی ما در دنیا و آخرت توأم با سعادت خواهد شد.

امروز بسیاری از کشورها هستند که از لحاظ صنعتی پیشرفته هستند اما آسیب‌های اجتماعی و مشکلات فراوانی دارند و در نهایت زندگی راحتی ندارند؛ یعنی آن امنی که باید در دل ما باشد، اللهم انی اسئلک الامن و الایمان(اصول کافی، ج2، ص 587)؛ ما در دعا از خدا می‌خواهیم که به ما آرامش دهد. امن یعنی آرامش جسم و جان، آرامش محیط، امنیت همه جانبه و ایمان کافی. اگر ایمان و امن در کنار هم ضمیمه شد آنگاه زندگی خوب را برای ما می‌سازد.

استان شما ویژگی‌های خاص خودش را دارد. وقتی بام ایران می‌شود، وقتی شما می‌خواهید در بام زندگی کنید، بام زیبایی‌هایی دارد؛ منظره قشنگ، هوای مطبوع دارد اما هر زمان که بخواهید پایین بیایید به نردبان نیاز دارید. در قدیم پله نبود ما هم که در روستا زندگی می‌کردیم با نردبان به پشت بام می‌رفتیم. بام ویژگی‌هایی دارد اما در عین حال معضلاتی هم دارد. استان شما استانی است که خداوند نعمت‌های فراوانی را به شما داده، اما در عین حال یک استان کوهستانی است، همان‌طور که منبع تمدن و آب است. همه افرادی که به کنار رودخانه‌ها آمدند شهر و روستا درست کردند، تشکیل شهر و روستا بر مبنای آب بوده است.

تمام شهرها و تمدن‌های دنیا در کنار رودخانه بنا شده است و سرمنشأ رودخانه‌ها کوهسارها هستند. کوهسارها برف، یخ و یخچال‌های طبیعی را در خود دارند و از طریق چشمه سارها آب را در اختیار می‌گذارند.

چاه و قنات هم در گذشته بود، منتها چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق که جزو صنعت و تمدن دنیای امروز است مشکلاتی را برای مناطق مختلف ایجاد کرده است. به هر حال استان کوهستانی مشکلات خاص خودش را دارد مثلاً ساخت جاده در یک استان کویری که زمین صاف و هموار دارد با یک استان کوهستانی که دره‌های عمیق و کوه‌های مرتفع دارد متفاوت است. این گونه است که شما در شعر و نثر از تونل صحبت می‌کنید و ما ناچاریم از ساختن جاده با هزینه بالا صحبت کنیم.

کوچ عشایر و ایلات خیلی زیباست. من در جایی متولد شده و زندگی کرده‌ام که در ده بیست کیلومتری روستای ما یکی از مراکز عشایر ایران است و از کودکی زیبایی کوچ و حرکت، ییلاق و قشلاق و کار بزرگی را که آنها انجام می‌دهند دیده‌ام.

امروز همه باید درباره محیط زیست و مشکلاتی که برای آن ایجاد شده، از عشایر بیاموزیم.

عشایر هیچ وقت با طبیعت ستیز نکرده‌اند و همیشه در حال صلح و آشتی با طبیعت بوده‌اند و خودشان را با طبیعت تطبیق داده‌اند. مغرور نبوده‌اند که بگویند طبیعت باید خود را با ما هماهنگ کند.

جایی که شما زمین و کوه را می‌شکافید با طبیعت مبارزه می‌کنید. زمانی که شما در یک محیط گرم از یک سرد کننده استفاده می‌کنید، با طبیعت مقابله می‌کنید، اما وقتی که در زمان فرا رسیدن گرما از قشلاق به سمت ییلاق کوچ می‌کنید، در واقع خود را با طبیعت همراه می‌کنید؛ بنابراین عشایر یعنی درس آموز محیط زیست.

این که همه می‌گویند عشایر یعنی صفا و ایمان درست است. در همه عشایر و روستاییان، صفا، صمیمیت، ایمان، ایثار و فداکاری را می‌بینیم. هر وقت مشکلی برای کشور پیش آمده حتی در قلب کشور عشایر پیش قدم بوده‌اند. اگر در تهران برای آزادی و مقابله با استبداد مسئله‌ای بوده، عشایر برای مبارزه با استبداد پیشقدم شده است. در همان سال‌های 41-42 در اوایل نهضت اسلامی، آنهایی که به کمک این نهضت آمدند عشایر مناطق جنوب و غرب کشور بودند. عشایر پیش‌ران و پیشگام و مدافع آزادی، دین و مرزها هستند. به محض اینکه مهاجم و متجاوز به کشور حمله کند، گروهی که قبل از همه خود را آماده می‌کند و حتی برای گرفتن سلاح از نیروهای نظامی و انتظامی اقدام نمی‌کند و علی‌رغم سایر اقشار که بایست 45 روز آموزش نظامی را طی کنند تا کار با سلاح را بیاموزند و سلاح را تحویل و به ایشان نظم بدهند سپس بگویند در این سنگر و خاکریز دفاع کنید، نیرویی است که آموزش و سلاح نمی‌خواهد و آمادگی لازم را دارد. باید برای نیروی مسلح دیگر سخنرانی گذاشته، بحث کرده، شعر و نثر خوانده شود تا برای فداکاری آماده شود. عشایر نیازی به این چیزها ندارد، همواره در خط مقدم و آماده فداکاری است.

اینکه امام فرمود عشایر ذخایر انقلاب‌اند، اینها در انقلاب‌ها، انقلاب اسلامی، مشروطه و امروز برای دفاع از کشورشان آماده بوده‌اند؛ حتی اگر فردا نیاز باشد از حیثیت مسلمانان در کشور دیگر دفاع شود، گروهی که قبل از همه اعلام آمادگی می‌کند و آماده دفاع از اسلام و شرف مسلمان‌هاست، عشایر و روستاییان هستند. اینها همه در جای خود محفوظ اما در عین حال از لحاظ محیط زیست و طبیعت هم عشایر همواره برای ما درس آموز بوده‌اند.

امروز شما مطالبات و نیازهایی دارید که برخی از عزیزان این مطالبات را مطرح کردند. آنچه من شنیدم تقریباً همه مطالبات درست و بحق بود و باید آنها را دنبال کنیم اما می‌خواهم نکته‌ای را به محضر شما عرض کنم؛ در دنیای امروز برای اینکه کشوری آباد شود باید دولت توان خود و هرچه را که در اختیار دارد به صحنه بیاورد.

چون دولت خادم مردم است، از طرف مردم مسئول است، خزانه دولت مال شماست، امکانات دولت مال مردم است، حتی قدرت دولت مال مردم است، حتی قانونی بودن کار ما – به مفهومی‌که از دین می‌فهمم – و حتی شرعی بودن کار ما با رأی و نظر شماست. ما از طرف شما نیابت و وکالت داریم، شما با رأی خودتان ما را مسئول کردید: انّ الله یأمر بالعدل و الاحسان(سورة نمل. آیة 90)؛ انّالله یأمرکم أن تؤدوا الامانات الی اهلها(سورة نساء، آیه 58). همه آیات قرآن ما را به عدل، نیکوکاری و ادای امانت دعوت می‌کند.

این شما هستید که به ما گفتید در یک دوره زمانی خاص که در قانون چهار سال است بیاییم و به شما خدمت کنیم اما در عین حال می‌دانید که امکانات دولت امکانات محدودی است ولی به لحاظ استعداد، توان، ایثار و فداکاری امکانات ملت ما نامحدود است و می‌تواند کارهای بزرگی انجام دهد.

امروز دعوت ما از همه افرادی است که به هر نحو می‌توانند کارآفرین باشند. البته در این استان استعدادهای فراوانی وجود دارد. گردشگری یکی از استعدادهای این استان است و اتفاقاً یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان هم عشایر هستند. تنها طبیعت استان نیست که گردشگر را جذب می‌کند. حرکت و سبک زندگی عشایر هم می‌تواند جاذبه ایجاد کند. زندگی عشایر فقط کشاورزی، دامپروری و حرکت نیست بلکه لباس و شیوه زندگی آنها در بسیاری از زمینه‌ها برای ملت و مردم ما و جهانیان الهام بخش است.

یکی از عزیزان مطرح کردند که فرهنگ عشایر باید ماندگار شود و واقعیت عشایر ایران باید برای فرزندان کشورمان تبیین شود، این سخن کاملاً درست است. عشایر نیرو و قدرتی اجتماعی هستند؛ از فرهنگ، تعاملات، حرکت، اقتصاد و زندگی‌شان باید نسل جوان ما مطلع باشد و استفاده کند، اما در عین حال باید هم در زندگی عشایر هم در زندگی روستاییان و هم در بحث کشاورزی اقداماتی را انجام دهیم. این حرف درست است که هر شغل و کاری که سودآور نباشد یا سودآوری‌اش کم باشد به سمت اضمحلال می‌رود. به هر حال، شما برای زندگی خود شغلی را انتخاب می‌کنید، می‌بینید که زندگی شما با آن اداره نمی‌شود و با شغل دیگری اداره می‌شود، بدیهی است که شغل خود را عوض می‌کنید. اگر می‌خواهیم شغل اول بماند باید سودآورش کنیم و برای سودآوری گاهی به تغییر و تحولات نیاز داریم.

امروز در موضوع دامداری در عین حال که ناچاریم به سمت دامپروری مدرن حرکت کنیم و اشکالی هم ندارد، کوچ را در بعضی از محیط‌ها می‌شود با تغییراتی حفظ کرد. اتفاقاً برای دام هم بسیار مفید است. مزة گوشت دامی که در یک محیط کوچک حرکت می‌کند با دامی که در کوهسارها حرکت می‌کند – شما در این مورد متخصص هستید ما هم در خوردن آن با شما شریک هستیم- کاملاً متفاوت است. دامی‌که عشایر تربیت می‌کنند از نظر سلامت و تأثیرگذاری کاملاً با دام‌های دیگر متفاوت است. تا حدی می‌شود اینها را تلفیق کرد اما در عین حال باید مدرن باشیم.

باید کشاورزی را نگه داریم و توسعه دهیم اما در عین حال با دو مشکل مواجه هستیم: یکی کمبود آب که باید حل کنیم، دیگری تخریب خاک که باید ممانعت و جلوگیری کنیم. یکی دیگر هم این است که باید تا جایی که امکان‌پذیر است به سمت محصول ارگانیک حرکت کنیم و اتفاقاً این استان از جمله استان‌هایی است که می‌تواند محصول ارگانیک داشته باشد و به خاطر سرمای شدید زمستان می‌تواند بسیاری از موارد را جبران کند اما در عین حال حرکت دولت به سمتی است که کشاورزی توسعه پیدا کرده، مدرنیزه شود و آبیاری‌ها هم مدرن شود تا بتوانیم از آب کم، محصول کافی و حتی محصول بیشتر برداشت کنیم. البته این دولت از آغاز کار برنامه‌اش بر مبنای تقویت کشاورزی در کنار صنعت و خدمات بوده است.

شما می‌دانید که در اواخر مرداد پارسال کار خود را آغاز کردیم. یعنی بیست و چهارم مرداد پارسال دولت ما از مجلس رأی اعتماد گرفته است. بیست و پنجم جمعه بوده است و احکام همه وزرای ما هم جمعه صادر شده است و ما از شنبه صبح یعنی بیست و ششم مرداد کارمان را آغاز کردیم. اولین تصمیمات کشاورزی ما در شهریور بوده که برای قیمت برخی از محصولاتی که جزو کالاهای اساسی بوده تصمیماتی اتخاذ، اعلام و ابلاغ شد و همان تصمیمات تأثیر گذار بوده است. جناب آقای مهندس حجتی به یاد دارند که ما هنوز دولت را شروع نکرده بودیم که جلسه‌ای راجع به بحث کشاورزی تشکیل دادیم و دیدیم چه مشکلاتی در بحث کود داریم و چگونه باید این مشکلات را رفع کنیم که با سرعت و در همان ماه‌های اولیه این کار را انجام دادیم و همه اینها در کشاورزی و محصول کشاورزی تأثیرگذار بود. شما تحولات را در بحث کشاورزی می‌بینید، گرچه هنوز باید کار بسیار زیادی انجام پذیرد.

هم اکنون آقای مهندس حجتی یادداشتی به من دادند که نوشته‌اند؛ اراضی آبی این استان 160 هزار هکتار است، آبیاری تحت فشار این استان 27 درصد است ( 46 هزار هکتار) که از این نظر رتبه دوم را در کشور دارد. پس ما در این استان حرکت خوبی را از لحاظ مدرن کردن آبیاری با شیوة تحت فشار آغاز کرده‌ایم که باید ادامه پیدا کند. طبق این یادداشت، از ابتدای آغاز به کار این دولت در سال 1392، 750 میلیارد تومان و در سال جاری (تابستان 1393) 800 میلیارد تومان، مجموعاً 1500 میلیارد تومان دولت برای مکانیزه کردن کشاورزی اعتبار گذاشته است که با توجه به اقدامات دولت‌های گذشته، این اقدامات در یک سال تقریباً بی نظیر بوده است. در طول این یازده ماه تقریباً ده میلیارد دلار برای تحول آب، مهار آب و مدرن کردن آبیاری برنامه‌ریزی کرده و تخصیص اعتبار کرده‌ایم. البته این طرحی که عنوان شد طی یک سال اجرا نمی‌شود و به تدریج طی سه چهار سال عملیاتی و اجرایی خواهد شد اما هم تصمیم آن را گرفته‌ایم و هم کار را آغاز کرده‌ایم که حتماً در دولت‌های گذشته در این حد نظیر نداشته است. پس دولت به معضل آب، مسئله کشاورزی و اینکه اقدامات لازم در این زمینه باید انجام پذیرد توجه دارد.

البته نکاتی که گفته شد نکات درستی است، عشایر برای فرزندان، تحصیل، سلامت، بهداشت و سایر مسائل نیازهایی دارند که دولت باید قدم‌های لازم را بر دارد. به خصوص که آقای حجتی نوشته‌اند عشایر این استان در زمان ییلاق قریب صد هزار نفر و تعداد دام آنها 5/1 میلیون رأس می‌باشد که رقم بسیار بزرگی است. دولت باید توجه کند، هم اکنون وزرای محترم کشاورزی و کشور و آقای استاندار هستند و من به هر سه نفر ایشان مأموریت می‌دهم که برای بحث عشایر و مخصوصاً عشایر این استان، کارهایی که در توان دولت است برنامه‌ریزی کرده و به هیئت‌وزیران بیاورند، ما دنبال می‌کنیم و این نه به این عنوان که کاری برای شما کرده باشیم، این وظیفه ماست که اگر خدمتی می‌توانیم انجام دهیم و در جهت رفاه عشایر و روستاییان که همیشه افتخار ما بوده‌اند قدم برداریم. چون روستاییان و عشایر تولیدگران جامعه ما هستند و اگر مشکلی هست – هم در بحث تولید و هم در بحث زندگی – باید حل و فصل کنیم.

حقوق شهروندی‌ای که می‌گوییم، کلمه شهر اصطلاح است، نه اینکه این حقوق مال شهرنشین‌هاست و مال روستانشین‌ها نیست. حقوق شهروندی یعنی حقوق همه آنهایی که ایرانی هستند و در این سرزمین زندگی می‌کنند.

ان‌شاءالله در این سفر دولت تصمیمات مهمی را برای این استان اتخاذ کرده و اعلام خواهد کرد. در سخنرانی صبح کلیات آن را اعلام کردم، در جلسات بعد بقیه نکات را اعلام می‌کنیم.

همه ما باید دست به دست هم بدهیم و ایران را آبادتر و توسعه یافته‌تر از گذشته کرده و به قله اوج و اعتلاء برسانیم و این کار با وحدت، اتحاد، تلاش و ایثار امکان پذیر خواهد بود. خداوند یار و نگهدار شما باشد.

والسلام علیکم و رحمة الله